Bezpłatne wykłady oraz konsultacje dla uczniów klas VII i VIII będą się odbywały w piątki w godzinach 16-17 w Poczytalni (ul. Kościuszki 8a 05-120 Legionowo).
Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych we współpracy z Ministrem Edukacji Narodowej organizuje piątą edycję konkursu „Bez korzeni nie zakwitniesz. Moja Wielka i Mała Ojczyzna”. Konkurs skierowany jest do uczniów szkół podstawowych.
Projekt składa się z dwu faz. Najpierw trzeba wyszukać w archiwach rodzinnych i państwowych dokumenty dotyczące przodków i stworzyć na ich podstawie wykres zależności rodzinnych (tu nazywanym drzewem genealogicznym).
W drugim kroku na podstawie zgromadzonej wiedzy należy opisać losy rodziny na tle wielkiej historii.
Etap szkolny odbędzie się w terminie 9-16 marca 2026 r. Prace wyłonione w etapie szkolnym należy przesłać do Archiwów Państwowych w terminie 17-24 marca 2026 r. za pośrednictwem formularza zgłoszeniowego zamieszczonego na stronie internetowej konkursu archiwarodzinne.gov.pl.
Powyższa strona prezentuje także regulamin konkursu, szczegółowe informacje i materiały pomocnicze.
W 2025 roku przewidujemy bezpłatne wykłady oraz konsultacje :
7.11 – Zajęcia wstępne – założenia konkursu oraz pierwsze kroki
14.11 – Podstawy genealogii (wywód przodków, drzewo genealogiczne)
21.11 – Szukamy akt – archiwa, skany, indeksy
28.11 – Zabór rosyjski – jak szukać przodków w Królestwie Polskim
5.12 – Spisujemy historię rodziny i zbieramy dokumenty
12.12 – Zapisywanie wyników i ich prezentacja – programy genealogiczne
Organizatorami zajęć są Towarzystwo Przyjaciół Legionowa wraz z Biblioteką Miejską w Legionowie i Muzeum Historycznym w Legionowie.
Zajęcia prowadzi Maciej Adam Markowski – członek zarządu Warszawskiego Towarzystwa Genealogicznego, członek Polskiego Towarzystwa Genealogicznego, a także członek zarządu Towarzystwa Przyjaciół Legionowa.
Wykłady 2026 roku będą prowadzone w miarę potrzeb.
Projekt składa się z dwu faz. Najpierw trzeba wyszukać w archiwach rodzinnych i państwowych dokumenty dotyczące przodków i stworzyć na ich podstawie wykres zależności rodzinnych (tu nazywane drzewem genealogicznym). W drugim kroku na podstawie zgromadzonej wiedzy należy opisać losy rodziny na tle wielkiej historii. Ta część wymaga zainteresowania się kulturą i historią społeczności lokalnej, regionalnej, narodu i całego państwa.
Nazwa konkursu oddaje ten podwójny charakter pracy, ale więcej punktów można zdobyć za przedstawienie opowieści o rodzinie. To już trudniej jest zrobić wyłącznie na podstawie suchych informacji wydobytych z dokumentów. Wspomnienia rodzinne, przeżycia członków rodziny i historie zapamiętane przez seniorów niewątpliwie są tym elementem, który nadają osobisty charakter opowieści. Z tego powodu rozmowy ze starszymi członkami rodziny są wręcz niezbędne przy realizacji tego projektu przez uczniów.
Jurorzy również oceniają osadzenie losów rodziny w kontekście historycznym. Nie oznacza to, że oczekuje się odnalezienia wśród przodków znaczących uczestników wiekopomnych wydarzeń. Wojny, epidemie, klęski naturalne dotykają wszystkich, niezależnie od statusu materialnego czy społecznego. Natomiast wiążąc historię swojej rodziny ze znanymi wydarzeniami nawiązuje się niejako osobisty stosunek nich, co ułatwia ich zapamiętanie i głębsze zrozumienie zachodzących procesów historycznych.
I jest jeszcze coś. Umiejętności starszego pokolenia wyniesione jeszcze ze szkoły, mogą się bardzo przydać w tym projekcie. Akty metrykalne na terenie Królestwa Polskiego w latach 1868-1915 były pisane po rosyjsku. Co prawda jest to inny rosyjski i trochę inny alfabet niż rosyjski, którego uczono kiedyś w szkole, ale chodzi o umiejętność rozczytania niewielu wyrazów zapisanych cyrylicą, a właściwie grażdanką. Część aktów może być napisanych po łacinie – więc niektórzy seniorzy mogą mieć możliwość odświeżenia tych swoich umiejętności.
Konkurs przez Ministerstwo Edukacji Narodowej został zakwalifikowany jako artystyczny. Możliwe, że podstawą zaliczenia do tej szufladki jest przyznawanie części punktów za własnoręczny rysunek relacji rodzinnych. Rzeczywiście, w XIX wieku wiele wywodów przodków i drzew genealogicznych stanowiło małe (a czasem bardzo duże) działa sztuki. Dzisiaj niewiele osób o zdolnościach artystycznych podejmuje się wykonania tej wymagającej precyzji i kunsztu pracy.
Wielu seniorów nie trzeba zachęcać do pomocy swoim wnukom, a dzieciaków dodatkowo może Konkurs laureaci od zeszłego roku otrzymują punkty w rekrutacji do szkół ponadpodstawowych.
Wyciągnijmy z szuflad stare dokumenty i zdjęcia, porozmawiajmy ze swoją progeniturą, bo realizacja tego projektu może stanowić świetną zabawę dla wszystkich pokoleń. Może też ktoś łyknie bakcyla i na poważnie zajmie się odtwarzaniem historii rodziny?
